Detmar Dirks

De Evangelsch Karkendag, de in'n Junimaand in Köln öwer de Bühn gung, wull wiesen, dat de Kark „vull Lewen, vull Kraft un düchtig scharp" is.

Wi köönt us fragen: Wat verstaht wi denn unner „Kark"? Wecke denkt an dat Huus mit'n Toorn, in de de Klocken hangt, de an'n Sonndagmorgen to'n Deenst an Gott lüden doot. Anner denkt seker an de Minschen, de döör den sülvigen Globen sik in een groot Ge-meen tohoopfunnen hefft. För männigeen is de Kark ok woll een „Institution", de in'e Politik faken een open Döör finnen deit.
In de lesde Tiet sünd mi bi dat Woort Kark jümmer woller noch anner Gedanken döör'n Kopp gahn. De Kark is ok een Huus, dat bannig veel mit Kunst un Kultur to doon hett. För männigeen Konzert ward de Dören van'e Kark open maakt un du kannst woll denken, dat dit Huus för de Musik boot wurrn is. Just hier kann de Musik so recht vull to'n Klingen ka¬men. Vergeten willt wi nich, dat wi in mehr as een Kark Biller un Plastiken finnen doot, de dat Ankieken wert sünd un de een Stück van us Kultur sünd.
Kark kann ok noch een anner Bedüden hebben. Du geihst in'e Karkenbank sitten un kannst de Welt buten laten, so sinnig kaamt ne'e Gedanken up di to. Mit'n Maal is ok dat Geföhl dor, dat du just för ne'e Gedanken Tiet hest. Dor pingelt kien Telefon; de Flimmerkist bringt di nich van'n Padd af. Du kannst to di sülben kamen. Männigeen Saak, de di pisackt, is mit'n Maal wiet weg un ganz lütt wurrn.
Keem dor een mit den Vörslag de Karken dicht to maken, dat weer so, as wulln de Minschen bi sik sülben allns dicht maken.

Mudder verklaart den Regenbagen

VAN ELFRIEDE COBURGER
Dat harr den ganzen Dag regent, man nu schien de Sünn un de lütt Neele leep na buten. Na een Sett keem se woller rin un reep : „Mudder, dar an'n Heben sünd bunte Striepen, dat lett root, geel, blau. Wat is dat ?"
Mudder keek rut un seeg een Regenbagen. Wo schull se dat nu ehr lütt Deem verklaarn? Se kreeg dat Bibel-Billerbook her, söch de Geschicht van de Sündfloot un wies Neele dat Bild van den Regenbagen. De wull nu allens nipp un nau weten un so fung Mudder an to läsen: van de Lue, de Schandal mit'n anner harrn; van Noah, de bedröövt darbi stunn, un van Gott, de to em sä: Maak een groot Schipp för di, dien Familje un de Deerter. Se lääs wieter van Noah, de anfung to boen, un van de Lue, de em wat utlachen un em een mallen Kirl nömden.
Mudder keek Neele an, of se woll allens verstahn harr. Ja, de Geschieht weer in eenfache Wöör sett un harr blots körte Satz. Un Neele keek sik ok de Biller an, de bi de enkelten Stremels bi weern. Foorts kennde se Noah, de sik nu mit de Breder för de Arche afmarachen dee un nahst de Deerter in dat Schipp stüürde: Elefanten, Schaap, Esel un Vagels härm noog Bott.
Denn wurm de Biller gries un grau. „Dat regent un regent", lääs Mudder wieter. „Overall is Water. Dat Water is hooger as de Bargen. Boven up dat Water swemmt dat groote Schipp."
Aver denn höörde de Re¬gen up. Neele seeg up een Bild, dat de Arche up'n Barg to Sitten keem, Noah een Luuk apen maak, een Duuv rut leet un de denn mit een Twieg in'n Snavel woller keem. De Sündfloot harr een Enn.
Un denn weer dar dat Bild mit den Regenbagen, un Mudder lääs de Wöör van Gott: „Dar steiht mien Regenbagen. För jo as een Teeken. Na den Regen schient wedder de Sünn. So schall dat alltied blieven."
Neele freide sik, dat nu allens goot weer. Man se sä: „Dat Bild van den Regenbogen mutt eegens veel grötter wesen. De is doch wichtiger at allens anner. Ik maal nu een ganz groten." Un se suus af.
Mudder weer tofräen, dat se ehr lütt Deern allens so goot verklaart harr.
(Över dat Book: „Dat groote Bibel-Billerbook up Platt")

 

Plattdüütsch . annerwegens

VON HEINZ EDZAPDS

In dat Book „Dissen Dag un all de Daag"
 (een Plattdüütsch , Andachtsbook) hett us
Pastor Gerrit Herlyn ut Leer
ok den 1. Psalm ut de Bibel öwerlewert. He hett em mit
egen Wöör so wollergewen, dat em jedereen goot verstahn kann:

Psalm 1
(Oostfreesk Platt)
De Menske is d'r wall an, de neet hört up dat, wat de Gottlosen hum inschünen, de neet up'n Padd rakt, wor he schüüig word, de sük neet ge-meen makt mit sükse 'Lüüd, de altiet over Gott hersitten.
Sien heel Sinn steiht darna, Gotts Woord to hören, dat liggt hum an bi Dag un Nacht.,De is as'n Boom, an't Wa ter plant, de sien Früchten brengt, wenn de tied d'r is, un sien Bladen worden neet weelek, un wat he ok anfaat, dor liggt'n Segen up.
Man so büßt de Gottlosen neet! De bunt as Kaff, de de Wind verstreiht.
Se könnt neet düren; wenn dat Gericht kummt, gifft dat kien Bestaan.
De Heer kennt sien Volk, he is mit sien Lüüd unner-wegs, man de Gottlosen verle¬sen sük in dunker Nacht.
Psalm 1
(Olnborger Platt)
De Minsch is dr woll an, de nich höört up dat, wat de Gottlosen em In't Ohr blaast, de nich up'n Padd kummt, wor he schullig ward, de sick nich gemeen maakt mit sü-cke Lüe, alltiet öwer Gott hertreckt.
Sien ganzet Denken is daar up ut, Gotts Woort, to höörn, daar streevt he na bi Dag an Nacht.
De is as een Boom, an't Wa ter plant, de siene Frucht bringt, wenn de Tiet daar is, un siene Blöör weerd nich welk, un wat he ok anfaat, daar liggt een Segen up.
Man so sünd de Gottlosen nich! De sünd as Kaff, dat de Wind verstreet
Se köönt nich bliewen; wenn dat Gericht kummt, gifft dat kien Bestahn.
De Heer kennt sien Volk, he is mit siehe Lüe unnerwe-gens, man de Gottlosen verlopt sick in dunkler Nacht.
 

Mien Gedicht

NICH MIEN ANGAHN

Elend
pliert
achter griese Muurn weg.
Minschen töövt,
dat anner Lü
är Hand henrecken doot.

Elend
kann sik een Staat nich
leisten,
schuvt dat bisiet,
dat nüms nich
sik verschrickt.
Bang maken is nich verlöövt!

Jüüst ik
schall achter griese Muurn-
schulen...?

GÜNTER KÜHN
 

Kark för Kinner - Kinner för de Kark

VON INGE ZUR HORST
 

Klassik för Kinner in de St.-Ulrich-Kark in Rastä - dat weer dat Thema, unner dat Leit van twee junge Froen, een Pastorin un een Karkenmusikerin. Vigelin, verscheden Fleuten, Klavier, Celli to de passend Musikstücke wurm glieks mit verstellt.
Poor Bispilln. „Eine kleine Geige möcht ich haben", un so weih de de feine, fine Melodie dör de Kark, späält van een lüttje Deern üp ehr Vigelin, Denn, „Spaßvogel" up een Querfleut van de Pastorin wunnerbor röverleit. De Spaaßvagel miteens mitten-mang.
De hellen Stimmen van den Kinnerchor wevden um enkelte Musikstücke den Rahmen umto. Dat Blockfleuten-Quintett mit „Time of Day" geev best Gelegenheit de enkelten Fleuten mit ehr so egen Höchten un Depten to verklaren, weer so för de Kinner un Junglüe een Wegwieser in de klassische Musik, hier nu in de St.-Ulrichs-Kark.

De Naberkark St. Johannes in Wiefelstä - se is de ollste in 't Ammerland. Van 't Johr är Jubiläum: 950 Johr. In düsse Kark dröövt Schoolkinner de Kark sülben, Kanzel, Flögelaltar, Dööpsteen un de Christian-Vater-Orgel un vääl's mehr wiesen un verklaren.
Gifft in dat Rebett van de Landeskark anners narns nich. Enkelte Schoolkinner werd at „Kinner-Kirchen-Führerinnen" utbildt, anleit`van de Pfarrvikarin.
Kortens keem düsse Kinner een grote Ehr to. Se druffen to dat Karkenjubiläum den Ministerpräsidenten Christian Wulff ehr Kark wiesen, ehr Geschicht verteilen. Se hebbt ehr Saak recht goot maakt. At Dank geev`t een Inladen van den Ministerpräsident na Hannover.
Karkenmusik - Karkenführung: Kinner findt so noch wat lichter Togang to de Kark, för den christlichen Globen een fasteren Bodden
 

Junge Minschen un Ganzdaagsschool

VON HEINZ EDZARDS
D
at weer in't Dietrich-Bon-hoeffer-Gymnasium in Ahlhorn vor gode 4o Jahr. Disse School leep dotiet unner de Leit van den Ev.-luth. Baberkarkenraat in Ollnborg un weer ene Ganzdaagsschool. In ehr wurrn nich bloots Bibelexegesen vörnahmen, Karkenleder sungen un Anstrengungen maakt, christlik mit'nanner umtogahn; man - as in anner Gymnasien ok -
Spraken, Natuurwetenschups, Mathematik, Musik, Spoort un annere Fächer lehrt. Daarto kernen so nömte „Neigungsgruppen" in Musik, Spoort, Theater, Plattdüütsch, „Dütsche Schrift" u. a. m., de in de Middagspaus aflepen.

Ick weer vele Jahren Mester an disse School, will vandagen awer kienen langen Bericht öwer de School schriewen, man just een Deel van ehre besünner Aart to Papeer bringen, de bold nix mit den Unnerricht to doon hett. Dat weern de „Morgenandachten" för all Deerns ün Jungs - updeelt in twee grode Koppels - an jedeen Mondagmorgen in de Aula un in de Pausenhall.
Disse Andachten wurrn reeglang van twee Mesters holen, liekerveel, wat se unnerrichten deen. Dat Thema kunnen se sülms bestimmen. Dat kunn een Kapitel, een Spruch ut de Bibel wesen, man just so een Begewen ut den Mester sien Lewen, de in de Hitlertiet, in den gräsigen Krieg un de Tiet daarna, seker veel döörmaakt harr.

Een Leed, een Gebett, Nomen un Graleern van Geburtsdagskinner van de verleden Wääk un Henwiesen up tokamen Fierdaag weern daarbi bloots Biwark.
Middenmang stund de Geschicht, mit de de Mesters de jungen Minschen up ehren Lewenspadd Sellschup leisten wullen, dat se kurascheert ehren Weg gungen un mit Tover-troon in de Tokumst keken.
 

SEGGWIESEN

UT DE WELT
Alleen wägen de Neeschier is dat Läven lävenswert
(jüdisch)
*
Du weeßt nich, wo swaar de Last is, de du nich dregen deist
(afrikaansch)
*
Man mutt den Sood graven ehr 'n Döst hett
(chineesch)
*
Elkeen Deel van'e Eer is hillig för mien Volk
(Indianer-Häuptling Seattle)
*
Sett't jo Telt wiet ut'neen, man bringt jo Harten neeger
(arabisch)
*
In Freden läven bruukt nich vääl Wöör, man vääl lüttke Trä
(unbekannt)
*
Solidarisch wä'en meent: sik schämen vor Hunger un Noot,
ok wenn'n sulben nich schuld is
(unbekannt)