LEWE LÄSER!

Wo faken brückt de Een of Arnner nich us Hülp, wenn ok blos poor nödig Handgrepels or 'n reellen Rat för 'n godet Miteenanner.

Hülp gewen - Hülp annehmen. Bi Kinner versteiht sik dat van alleen, solangen bet se ehren eegen Weg kennt, sülben up faste Fööt staht. Of nu Schoolkinner, de, de al in de Lehr staht or Studenten, bi all gellt nich dat Lehrmateriaal alleen. Hier un dor 'n lüttjen Wink, 'n Kneep van Mester of Meister is een Hülp för de Tokumft mit.
In 't Leben gifft dat so männigeen Knuff, de Een of Anner kummt dor in 't Strukeln bi. Een swoar Krankheit or Drogen, de smiet't ut de Bahn. Dor teilt nich blos de medizinsche Hülp; denn Lüe, de een lewen Minschen verloren hebbt, föhlt sik miteens ganz alleen. Ehr all glitt meist de Bodden weg. Angst, Leed, Troor dükert deep daal. Ahn Hülp kien Updrifft, kien Holtfast. Moot gewen, Vertroen upboen. Dor ween, eenfach dor ween, up disse Aart Hülp gewen. Besünners in 't Oller is de Gesundheit nich mehr de beste. Ahn Hülp, ahn poor lewe Wöör sünd de Daag gries un grau. Denn lücht een Kin-nerlachen at een Sünnenstrahl.
Ok dat eegen Todoon, de Eegenhülp is immer nödig, dat Vertroen un den Willen to sik sülben.

MIEN GEDICHT

TOLAAT
Mit upmuntern Wöör
Di Moot gewen Mit leevlich Wöör
Dien Ogen to 'n Lüchten bringen
Mit dankbor Wöör Dien foligen Hannen strakeln
Morgen morgen kaam ik morgen kaam ik wiß
Vannacht hest Du
Diene leven Ogen slaten
INGE ZUR HORST (utsöcht van Günter Kühn)
 

SEGGWIESEN

ÖVER HÜLP
Dar is vääl Raat un wenig
Hülp in'e Welt.
*
Wi arme Lü! Nu kaam us
Gott to Hülp.
*
Een mutt sien Öllern dör-helpen.
De in'e Noot helpt, helpt
tweemal.
*
Raden is lichter as helpen.
 

Dat geev vandagen kien Nawershülp - seggt de Lü

VON EDMUND WILKENS

Lestwinters hett bi us an'n Jadebusen de Rode Hahn'n paar Mal arig kreiht.
In een Nacht in'n Januarmaand, dat harr bannig fraren, un de Snee harr dat gröne Land'n dicken witten Mantel antrucken, in so'n Nacht keem dat Füür so gau un so foss in'n Gang un över den Hoff, dat de Buur un sien Nawers dat nich wunnen hebbt, de Beester un Kalwer all na buten to drieven.
Dat weer'n gräsig Spillwark. Un dat wurd noch leger wegen dat Water. Dat wull lang nich so sprütten, as de düchtigen Keerls van de Füürwehr't woll nödig harrn, un wurd immer minner.
„Dat hölpt nich, mit de Quackelee is us nich hulpen, wi bruukt'n rejellen Scheut", sä de Baas van de Blaujacken, „wi mööt us'n Leitung van't Sieldeep hiernato leggen."
„Denn man to!", meen een van de Nawers, 'n stäwigen Buur. Un denn seet he ok al up sinen unmunnig groten Trecker un föhr all den hogen Snee up'n Weg platt. Nu kunn't ok'n Wagen van de Füürwehr raken, an't Sieldeep to kamen.
Mit Biel un Hauweel versochden se, 'n Lock in't dicke Ies to slaan; man dat wull un wull nich slumpen, weer woll reinweg to dick un to stiftig.
„Nu gaht mal bisiet!" - Dat weer de Nawer mit sien' groten Trecker. He stund baben up sien Fahrtüüg un truck sien Jopp ut. De Mannslü up't
 

Ies keken hoch.
Denn sprung he ok al van baben hendal. Un so dra sien tweehunnert Pund daalschaten weern, moss dat Ies wieken. Een Lock, so groot as'n Wagenrad, weer in't Ies slaan
Bit ann Bostkasten int isige Water, so hung he dar nu in, un de annern Mannslü harrn drocke Last, den Buur dar ruttoluken.
„So, nu hebbt ji Water, no köönt ji sprütten", sä de un stäwel up sinen Trecker to. Wieldes de Füürwehrlü gau är Leitung bit an't Lock leggen deen, tuckerde he na Huus.
Dat wahr man`t kort Sett, jüst noog, dröög Tüüg antotrecken un`t bäten wat Warms in't Lief to kriegen, dar stund de junge Buur al woller bi'n Brand un settde den besten Foot voran.
Kiek, un wenn de Lü seggt, dat weer vandagen nich so recht wat mehr mit de Hülp unner Nawerslü - laat se snacken.
 

Plattdüütsch annerwegens

VON HEINZ EDZARDS

Vandagen noch maal Greta Schoon, de 1991 van us gahn is un us vele Gedichten öwerlaten hett. Dree Gedichten staht in dat Book „Woorden um bruggen te bouwen" (Redaktion: Marga Kool un Johannes Diekhoff):

Nich begriepen
(Oostfreesk Platt) „Geev mi Water" see he. Du hest hum to drinken geven.
Ut en Teems.
Un kunnst nich begriepen dat he noch Dörst harr.
„Geev mi Brot" see he. Du hest hum to eten geven. Verstenert Brot. Un kunnst nich begriepen dat he noch Hunger harr.
„Geev mi Warmte" see he. Du hest hum Lücht geven. Moje bunnte Flammen. Nu kannst du nich begriepen dat he verfroren is.
Nich begriepen

(Ollnborger Platt)
„Giff mi Water", sä he. Du hest em to drinken gewen.
Ut een Seef.
Un kunnst nich begriepen, dat he noch Dost harr.
„Giff mi Broot", sä he. Du hest em to eten gewen. Steent Broot.
Un kunnst nich begriepen dat he noch Hunger harr.
„Giff mi Warmde", sä he. Du hest em Lecht gewen. Moi bunte Flammen. Nu kannst du nich begriepen, dat he verfraren is
 

Lewen bewahrn as Upgaav

De Lü, de to de „Gesellschaft zur Rettung Schiffbrüchiger" (DGzRS) tohöörn doot, mööt fakener för den eernsthaftigen Insatz up See öven, wenn't bi'n echt Schippsmalöör kien Maleschen gäven schall.    ARCHIVBILD:DPA

Minschenlewen to bewahrn, hefft se in'n Sinn. Unner all de Minschen, de wi bemööt, gifft dat wiß un wahr ene ganze Reeg Lüe, de nich bloots an sick sülms denkt, man ok anners wecke een glückelk Utkamen wünscht.
Kiekt wi us doch maal in use Naberschup um. Fröher weer dat Woort „Naber¬schup" nich bloots ene Vokabel. Do hollen de Lüe in de lüttjen Buurschups or Stadtviddels tro tosamen, van't Kinnel- bet to't Dodenbeer. Naberslü hulpen eenanner, een Ungemack to öwerstahn. Dat gifft dat vandagen up disse Aart nich mehr. De Sche'e um dat lüttje Weeswark „Naberschup" is an vele Stäen vergeten. Wi sünd mobil wurrn, hefft Feernsehn un Computer un weet alltomaal, wat in de wiede Welt passeert. Wenn in`e Naberschup awer „Noot an`t Mann" is, denn sünd dar jümmer woller wecke, de ehre Anwahners bispringt.
So is dat woll in't ganze Land. Nu gifft dat gottloff vele Minschen, de sick buterhalf van de Naberschup to lüttje Koppels tohoopdaan hefft, anner Lüe in een Malöör to redden. Dat Blatt un dat Feernsehn hefft us al männigmaal daarvan weten laten. Un dat is ene lange List van Helperkoppels, de een groot Loff verdeent hefft. Se köönt hier gaarnich all nöömt weern.
Dat fangt an de Küst an, wor de dannigen Keerls mit ehre Seenootkrüzers bi Wind un Wäär ruutföhrt, Seelüe to redden, de in een Ahnwäär kamen sünd, Motoorscha'en of een Brand in't Schipp hefft.
Daar sünd de freewilligen Helpers van de Füürwehr, de faken roopt weerd, wenn't jichenswo brennt, een Keller vull Water lopen is or een Autofahrer de Kontroll öwer sien Fahrtüüg verlaarn hett.
Denn sünd daar de goot utbildten Mannslü van de Bargwacht in de Alpen un dat Middelgebirge. Se weerd foors ropen, wenn een Helikopter nich an de unwegsam Stäe van een Malöörten rankamen kann. Un denn sütt'n twee an een Reep in de Wand. Ene faken gruselige Akschoon!
So leten sick lange Listen van kurascheerte Gruppen anleggen, de up ehre Fahnen schrewen hefft: Wi willt helpen!
Ja, wenn wi daarvan in't Blatt leest, sitt wi faken to wunnerwarken un köönt up'e anner Siet de Malljanns partout nich verstahn, de junge Minschen as Hunnen of Falken africht un up unschullige Minschen looslaat, dat se ehr den Doot bringt, bloots wiel-dat jichenswat nich na ehre Mutz is. Wat scheert ehr dat, dat disse Minschen ehr Land helpen wullen!?

 

Beläven in een Millionenstadt

För de Stadt Vancouver hett Lord Stanley 1899 een Naturpark schenkt. He hett seggt, de Park schull wä-sen för all Minschen, för all Rassen, för all Farven! In dis¬sen Park steiht een Felsblock, an den Looppadd an't Water bilangs. In dissen Steen seht de Indianers dat Bild van een goden Minschen, de nich an sik sülben denken deit. Disse Steen steiht as Wahrteken. He schull överall in'e Welt stahn.
Vancouver - Millionen- un Touristenstadt. Na een Schaufinster-Bummel in'n Rägen gau in't Hotel! An`e Eck steiht een spillerigen jungen Keerl in sien flutterigen Sömmer-mantel, klatschnatt. So'n Aart „Jesus-Jünger". He snackt heel övertüügt: The Lord is Coming! He will bring you freedom! Wo vääl Lü werd dissen, den HERR sien klatternatten Jünger woll eernsthaftig tolustern un glöven?
GÜNTER KÜHN
 

Gedanken över Naoberschup in dei Loofharkertiet

VON FRANZ SCHWALM
Dei lechden Sömmerdaoge sünd all lange vörbi. Dat Johr is in dei Midde van dat lesde Viddel ankaomen. Wi sünd midden in 'n Harvste, in dei Loofharkertiet.
Dat is dei Tiet, wor dei Harvststürme üm dei Ecke tagen daut, dei Blööre van dei Bööme rietet un sei gliekmäßig up den Raosen un in dei Beete verdeilen daut. Un wenn man dann jüst dor waohnen deit, wor masse Bööme staohn daut, nich so lüttke, fingerdicke Heister,
nee, richtige grote dicke Eiken un Bööme, dann bring dei Loofharketiet doch bannig väl Aorbeit.
Un dat nich blot för einen Dag; den ganzen Harvste äöwer laotet dei Bööme Dag för Dag, maol minner, maol mehr, ein Blatt nao dat annere nao unnen fallen. Un immer weer hett dat, Loof harken. Blot in 'n Winter, wenn dei Schnei aal's witt taudecket heff, dann hebbt dei Lüe ehre Ruhe - un dei Blööre uck.
Wenn ick in 'n Harvste naomdaoges alleine in mien „Studierzimmer" sitten dau un den Kampf mit mienen Computer nich bestaohn hebbe, dann schuve ick dei Gardinen vör 't Fenster weg un kieke nao buten. Dann seihe ick: Sinnig faalt dei Blööre van dei Eiken un Bäuken, dei Wind spält noch 'n Ogenblick mit ehr un legg sei dann as einen bunten Teppich up den Raosen daol. Ein Blatt nao dat annere.
Moje is dat antaukieken. Jedet Blatt heff siene eigene Klöör. Dei Bäukenblööre seihet ganz anners ut, as dei Blööre van den dicken Eikenboom, dei so 'n bäten halflünks bi mienen Naober up 't Grundstück staohn deit un mi nich hört. Dat Loof hört dann jao uck mienen Naober, weil üm dei Boom jao uck hörn deit. Dat segg mien Mensche uck. Un dei heff meisttiets recht mit dat, wat sei seggen deit.
Wat dau ick nu, wenn ick dat Loof van sienen Boom, dat runnerfallen is un bi mi up 'n Raosen liggen deit, tau-saomen harke un wegbringen dau, of entsorge, as dat vandaoge heiten deit? Stähle ick üm dann sien Loof? Of heff mien Mensche doch nich recht un dat Loof van mien Naober sien Boom, dat up mienen Raosen fallen is, is nu mien Loof, weil dat Loof up mienen Raosen liggen deit?
Annerdaoges sä mien Mensche tau mi, ick schull üm eis fraogen, of hei dat Loof van sienen Boom sülwes hebben will, oder of ick dat annerwegens deponieren drüffde. Ick hebbe dat nich daon. Ick will mi mit den doch nich verlörn. Is doch mien Naober, mit den ick hellerbest klaor kaomen dau. Un dei Boom schall dor uck staohn blieven, välmehr geseggt, hei schall den Boom staohn laoten. Un tau dat Loof: Loofharken daut use groten Jungens.
 

Zur aufrufenden Seite